جزیره تنب بزرگ

موقعیت جغرافیایی :
این جزیره در فاصله ۲۲٫۵ کیلومتری (۱۴ مایلی) از جنوب غربی جزیره قشم، در فاصله ۱۵۶ کیلومتری (۹۷ مایلی) از شهر بندرعباس، مرکز استان هرمزگان و در فاصله ۴۳٫۵ کیلومتری (۲۷ مایلی) از شمال شرقی جزیره ابوموسی واقع شده‌است. طول و عرض آن ۹/۳ در ۷۵/۳ کیلومتر ومساحت آن ۳/۱۰ کیلومتر مربع می‌باشد و مرتفع‌ترین نقطه جزیره تنب بزرگ ۵۳ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این جزیره میان َ۳۴ ْ۵۵ و َ۲۸ ْ۵۵ طول غربی و َ۳۰ ْ۲۶ و َ۳۴ ْ۲۶ عرض شمالی، و در ۳۱ کیلومتری جنوب جزیره قشم واقع است و این کوتاهترین فاصله جزیره تنب با خاک اصلی ایران است. فاصله این جزیره از بندر لنگه کمتر از ۵۰ کیلومتر و از جزیره ابوموسی حدود ۵۳ کیلومتر است. تنب بزرگ در پانزده کیلومتری شمال خط منصف خلیج‌فارس (خط میانی محاسبه شده نسبت به دو کرانه ایرانی و عربی در شمال و جنوب) قرار دارد و فاصله‌اش با نزدیکترین کرانه‌های امارت متحده عربی (جزیره حمرا/ جزیره‌الحمر از امیرنشین راس‌الخیمه) ۶۹ کیلومتر است. این جزیره تقریباً گرد و قطر ان در حدود چهار کیلومتر است. خاک جزیره شنی و خشک است.

نام :
تنب و تمب در منابع ایرانی و خارجی بکار رفته و درست‌تر آن تمب واژهٔ فارسی سره‌ای است که در گویش‌های محلی جنوب ایران شامل لهجه‌های لارستانی، بندری، تنگستانی و دشتستانی به معنای تپه و تَل به کار می‌رود.[۱] از آنجا که دریانوردان محلی در هنگام نزدیک شدن به این جزایر آنها را به شکل تپه‌ای در میان آب می‌دیدند، هر دو جزیره را تمب نامیدند. هنوز هم مردم ساحل‌نشین بندرعباس و بندر لنگه جزیرهٔ بزرگ‌تر را در گویش محلی تمب گپ، به معنای تمب بزرگ و جزیرهٔ کوچک‌تر را تمبو به معنای تمب کوچک می‌نامند. املای صحیح و فارسی آن نیز تمب است و در قدیم‌ترین متون اروپایی نیز این نام به صورت تمون و تمبو ضبط شده‌است. در نامه‌نگاری‌های اداری اواخر دورهٔ قاجار نیز این جزایر به نام «تامب» و تمب ضبط شده‌است. به سبب وجود مارهای سمی خطرناک در تنب بزرگ این جزیره تنب مار نیز خوانده شده‌است.[۲] کهن‌ترین متن تاریخی که در آن نام «تمب» آمده، کتاب الفوائد فی اصول علم البحر و القواعد اثر ابن ماجد، دریانورد مشهور سده‌های ۹-۱۰ق است.[۳]

موضوع مالکیت جزایر سه گانه در دروه قاجار:
سند تاکید حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه در زمان ناصرالدین شاه در سال ۱۸۸۷م:
سلمان قاسمیان با رجوع به هوشنگ مهدوی می‌نویسد:"تجدید حاکمیت ایران بر لنگه در سال ۱۸۸۷م/۱۳۰۵ ه ق، و تحقیقات احمد خان دریابیگی و ارسال این موارد به دربار ناصر الدین شاه و صدر اعظم او - امین السلطان از دیدگاه مقامات انگلیسی یک شوک سیاسی بود. نماینده سیاسی که مخفیانه از این نامه اطلاع یافته بود، آن را برای وزیر مختار انگلستان در تهران فرستاد. ظاهراً این نخستین سندی است که ایران رسماً بر حاکمیت دیرین خود بر جزایر تاکید نموده و به دست مقامات انگلیسی رسیده‌است. این نامه مقامات انگلیسی را نسبت به آینده موقعیت خود در خلیج فارس نگران نمود. همزمان، پرچم ایران بر سیری بر افراشته شد. شارجه با تحریک انگلستان حضور نیروهای ایرانی در این جزیره را مورد اعتراض قرار داد. این اعتراض با در خواست انگلستان از ایران مبنی بر پایین آوردن پرچم خود از این جزیره همراه بود. اما انگلستان در سال ۱۸۸۸م/۱۳۰۵ ه ق موقعیت ایران در سیری را به رسمیت شناخت و نسبت به اعلامیه ایران که جزایر چهارگانه را جزئی از سرزمین خود دانسته بود اعتراضی ننمود. وزیر مختار انگلستان در تهران نیز در ژوئیه همان سال به ناچار موضع ایران را پذیرفت و به علاوه نسخه‌ای از نقه ۱۸۸۶ م/۱۳۰۳ه ق، شعبه اطلاعات وزارت جنگ انگلستان که در آن جزایر مذکور به رنگ خاک ایران بود را به شاه داد.[۱۳]شاه در جواب او گفت که این نقشه مانع از بحث ما به نفع شیوخ متصالح است. این نقشه در سال ۱۸۹۱ م/۱۳۰۸ ه ق تجدید چاپ شد. در سال‌های ۱۸۹۲ م/ ۱۳۰۹ ه ق و ۱۸۹۷ م/۱۳۱۴ه ق به دستور لرد کرزن نقشه‌هایی از ایران تهیه شد و در این موارد نیز جزایر مذکور جزئی از خاک ایران هستند."

نامه مظفرالدین شاه در رابطه با تمب و ابو موسی در سال ۱۹۰۴:
در این حال، مظفرالدین شاه طی فرمانی توسط عین الدوله صدر اعظم به وزیر امور خارجه مورخ ۲۲ ربیع‌الثانی ۱۳۲۲ [۶ ژوئیه ۱۹۰۴م / ۱۵ تیر ۱۲۸۳] نوشت: «در خصوص تمب و ابوموسی... با اینکه دولت علیه این دو محل را که ملک ثابت خود می‌داند... و از دریابیگی و معین‌التجار هم که احتمال قوی می‌رود مستندات این کار را بدانند یا بتوانند تحصیل نمایند هم جداً خواهید خواست که هر سندی بتوانند به دست بیاورند یا دلیلی اقامه نمایند به اطلاع جناب مستطاب عالی برسانند که به لندن مرقوم بنمایید..."[۵]

مالکیت جزیره تمب در حال حاضر :
در حال حاضر مالکیت جزیره ابوموسی به همراه جزایر تمب در دست ایران است. با خروج نیروهای استعمارگر و اشغالگر انگلیسی بر اساس قطعنامه های سازمان ملل برای استعمار زدایی سرزمینهای استعماری باید به کشور مادر بر می گشت و به هنگام اعمال مجدد حاکمیت ایران بر این جزیره، سه نفر از افراد نیروی دریایی شاهنشاهی ایران، با شلیک غیر منتظره نگهبانان عرب محلی، کشته شدند.[۶] در هنگام بازپس گیری جزایر سه گانه پس از ۶۸ سال اشغال توسط بریتانیا و ورود ارتش ایران به تمب بزرگ در حالی که نیروهای ایران بدون سلاح و بدون حالت جنگی به سمت پاسگاه پلیس رفته تا شرطه‌ها تسلیم شوند، به یک باره با تیر اندازی یک مسلسل، سه تن به نام‌های سروان رضا سوزن چی، ‌مهناوی یکم حبیب الله کهریزی و ناوی وظیفه آیت الله خانی در پی شلیک نیروهای انتظامی (شرطه‌های) رأس الخیمه جان باختند و «علی قربان روزبهانی» زخمی شد. در نتیجه نیروهای ایرانی به مقابله پرداخته و یک پلیس پاسگاه نیز کشته شد و دیگر نیروهای عرب تسلیم شدند. به احتمال فراوان دلیل اصلی درگیری در تنب بزرگ، ناآگاهی تعمدی پلیس محلی از موضوع بود که حاکم رأس الخیمه می‌بایست به آنان خبر می‌داد.[۷]

وضعیت مسکونی :
در قسمت‌های جنوب غربی این جزیره و در نزدیکی سواحل آن خانه‌های مسکونی از راه چندین خیابان و جاده به هم پیوسته‌اند که به آن شهرک گفته می‌شود. شهرک محل اقامت خانواده‌های نظامیان ایرانی مستقر در جزیره‌است. همچنین در این شهرک بخشهای تجاری و فروشگاه نیز وجود دارد. این جزیره دارای موج شکن و لنگر گاه نسبتا بزرگی است. مردم بومی این جزیره در گذشته از صید و ماهی گیری و مروارید گذران زندگی می‌کردند، اما با توجه به شرایط حساس منطقه و ادعاهای امارات در مورد مالکیت این جزیره، تنب بزرگ اکنون یک جزیره کاملا نظامی می‌باشد. و یگان‌هایی از ارتش ایران و سپاه پاسداران در آنجا مستقر هستند. در این جزیره معدن خاک سرخ نیز وجود دارد.

پانویس :
1.↑ Washington, 1959; Kamioka, K. , Lārestāni Studies 1, Tokyo, 1978; Kelly, J. B. , Britian and the Persian Gulf, Oxford, 1968. p.26.
2.↑ دائره‌المعارف بزرگ اسلامی: جلد ۱۶. سرواژه: تنب، جزایر. نوشته محمدباقر وثوقی.
3.↑ همان.
4.↑ مهدوی، هوشنگ.(۱۳۵۵)، عبدالرضا هوشنگ، تاریخ روابط خارجی ایران، تهران، سیمرغ
5.↑ انطباق اصل سرزمین بلاصاحب و توجیه بریتانیا در اشغال جزایر ایرانی تنب و ابوموسی در سال ۱۲۸۲ (۱۹۰۳م.) و پیامدهای آن. دکتر نقی طبرسا. دانش سیاسی، مقاله ۳، سال اول، شماره ۲، زمستان ۱۳۸۴
6.↑ مجله خواندنیها. ۱۳ آذر ۱۳۵۰
7.↑ حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر تنب و بوموسی، ص ۸۹.

 
*نام و نام خانوادگي :

پست الکترونيکي :

*مطلب :
۱) نظراتی را که حاوی توهین، هتاکی و افترا باشد را منتشر نخواهد کرد .
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .
ارتباط با ما | سؤالات متداول | رزومه | درباره ما | فرم ثبت نام | فرم معاينه بزشكي | افتخارات | مدارک پايان دوره